ประเทศไทย (Thailand) : ภาษาไทย

ประเทศไทย (Thailand)

ภาษา : ภาษาไทย เป็นภาษาราชการ

ภาษาไทย เป็นภาษาราชการของประเทศไทย และภาษาแม่ของชาวไทย และชนเชื้อสายอื่นในประเทศไทยภาษาไทยเป็นภาษาในกลุ่มภาษาไท ซึ่งเป็นกลุ่มย่อยของตระกูลภาษาไท-กะได สันนิษฐานว่า ภาษาในตระกูลนี้มีถิ่นกำเนิดจากทางตอนใต้ของประเทศจีน และนักภาษาศาสตร์บางส่วนเสนอว่า ภาษาไทยน่าจะมีความเชื่อมโยงกับตระกูลภาษาออสโตร-เอเชียติก ตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน และตระกูลภาษาจีน-ทิเบต

ภาษาไทยเป็นภาษาที่มีระดับเสียงของคำแน่นอนหรือวรรณยุกต์เช่นเดียวกับภาษาจีน และออกเสียงแยกคำต่อคำ เป็นที่ลำบากของชาวต่างชาติเนื่องจากการออกเสียงวรรณยุกต์ที่เป็นเอกลักษณ์ของแต่ละคำ และการสะกดคำที่ซับซ้อน

หน่วยเสียง

ภาษาไทยประกอบด้วยหน่วยเสียงสำคัญ 3 ประเภท^[2] คือ

1. หน่วยเสียงพยัญชนะ
2. หน่วยเสียงสระ
3. หน่วยเสียงวรรณยุกต์

พยัญชนะ

พยัญชนะต้น

ภาษาไทยแบ่งแยกรูปแบบเสียงพยัญชนะก้องและพ่นลม ในส่วนของเสียงกักและเสียงผสมเสียดแทรก เป็นสามประเภทดังนี้

• เสียงไม่ก้อง ไม่พ่นลม
• เสียงไม่ก้อง พ่นลม
• เสียงก้อง ไม่พ่นลม

หากเทียบกับภาษาอังกฤษ โดยทั่วไปมีเสียงแบบที่สองกับสามเท่านั้น เสียงแบบที่หนึ่งพบได้เฉพาะเมื่ออยู่หลัง s ซึ่งเป็นเสียงแปรของเสียงที่สอง

เสียงพยัญชนะต้นโดยรวมแบ่งเป็น 21 เสียง ตารางด้านล่างนี้บรรทัดบนคือสัทอักษรสากล บรรทัดล่างคืออักษรไทยในตำแหน่งพยัญชนะต้น (อักษรหลายตัวที่ปรากฏในช่องให้เสียงเดียวกัน) อักษรโรมันที่กำกับเป็นระบบถอดอักษรของราชบัณฑิตยสถาน

	ริมฝีปาก ทั้งสอง			ริมฝีปากล่าง -ฟันบน	ปุ่มเหงือก			หลังปุ่มเหงือก		เพดานแข็ง	เพดานอ่อน			เส้นเสียง
เสียงนาสิก			[m] ม m				[n] ณ,น n						[ŋ] ง ng
เสียงกัก	[p] ป p	[pʰ] ผ,พ,ภ ph	[b] บ b		[t] ฏ,ต t	[tʰ] ฐ,ฑ,ฒ,ถ,ท,ธ th	[d] ฎ,ด d				[k] ก k	[kʰ] ข,ฃ,ค,ฅ,ฆ* kh		[ʔ] อ** -
เสียงเสียดแทรก				[f] ฝ,ฟ f	[s] ซ,ศ,ษ,ส s									[h] ห,ฮ h
เสียงผสมเสียดแทรก								[t͡ɕ] จ c(h)	[t͡ɕʰ] ฉ,ช,ฌ ch
เสียงรัว							[r] ร r
เสียงเปิด			[w] ว w							[j] ญ,ย y
เสียงเปิดข้างลิ้น							[l] ล,ฬ l

* ฃ และ ฅ เลิกใช้แล้ว ดังนั้นอาจกล่าวได้ว่าภาษาไทยสมัยใหม่มีพยัญชนะเพียง 42 ตัวอักษร

** อ ที่เป็นพยัญชนะต้นหมายถึงเสียงเงียบ และดังนั้นมันจึงถูกพิจารณาว่าเป็นเสียงกัก เส้นเสียง

พยัญชนะสะกด

ถึงแม้ว่าพยัญชนะไทยมี 44 รูป 21 เสียงในกรณีของพยัญชนะต้น แต่ในกรณีพยัญชนะสะกดแตกต่างออกไป สำหรับเสียงสะกดมีเพียง 8 เสียง และรวมทั้งไม่มีเสียงด้วย เรียกว่า มาตรา เสียงพยัญชนะก้องเมื่ออยู่ในตำแหน่งตัวสะกด ความก้องจะหายไป

ในบรรดาพยัญชนะไทย นอกจาก ฃ และ ฅ ที่เลิกใช้แล้ว ยังมีพยัญชนะอีก 6 ตัวที่ใช้เป็นตัวสะกดไม่ได้คือ ฉ ผ ฝ ห อ ฮ ดังนั้นมันจึงเหลือเพียง 36 ตัวตามตาราง อักษรโรมันที่กำกับเป็นระบบถอดอักษรของราชบัณฑิตยสถาน

	ริมฝีปาก ทั้งสอง		ริมฝีปากล่าง -ฟันบน	ปุ่มเหงือก		หลังปุ่มเหงือก	เพดานแข็ง	เพดานอ่อน		เส้นเสียง
เสียงนาสิก		[m] ม m			[n] ญ,ณ,น,ร,ล,ฬ n				[ŋ] ง ng
เสียงกัก	[p̚] บ,ป,พ,ฟ,ภ p			[t̚] จ,ช,ซ,ฌ,ฎ,ฏ,ฐ,ฑ,ฒ, ด,ต,ถ,ท,ธ,ศ,ษ,ส t				[k̚] ก,ข,ค,ฆ k		[ʔ] * -
เสียงเปิด		[w] ว o(w)					[j] ย i(y)

* เสียงกัก เส้นเสียง จะปรากฏเฉพาะหลังสระเสียงสั้นเมื่อไม่มีพยัญชนะสะกด

กลุ่มพยัญชนะ

แต่ละพยางค์ในคำหนึ่ง ๆ ของภาษาไทยแยกออกจากกันอย่างชัดเจน (ไม่เหมือนภาษาอังกฤษที่พยัญชนะสะกดอาจกลายเป็นพยัญชนะต้นในพยางค์ถัดไป หรือในทางกลับกัน) ดังนั้นพยัญชนะหลายตัวของพยางค์ที่อยู่ติดกันจะไม่รวมกันเป็นกลุ่มพยัญชนะเลย

ภาษาไทยมีกลุ่มพยัญชนะเพียงไม่กี่กลุ่ม ประมวลคำศัพท์ภาษาไทยดั้งเดิมระบุว่ามีกลุ่มพยัญชนะ (ที่ออกเสียงรวมกันโดยไม่มีสระอะ) เพียง 11 แบบเท่านั้น เรียกว่า พยัญชนะควบกล้ำ หรือ อักษรควบกล้ำ

		ริมฝีปาก		ปุ่มเหงือก	เพดานอ่อน
	พยัญชนะเดี่ยว	/p/ ป	/pʰ/ ผ,พ	/t/ ต	/k/ ก	/kʰ/ ข,ฃ,ค,ฅ
เสียงรัว	/r/ ร	/pr/ ปร	/pʰr/ พร	/tr/ ตร	/kr/ กร	/kʰr/ ขร,ขร,คร
เสียงเปิด	/l/ ล	/pl/ ปล	/pʰl/ ผล,พล		/kl/ กล	/kʰl/ ขล,คล
	/w/ ว				/kw/ กว	/kʰw/ ขว,ฃว,คว,ฅว

พยัญชนะควบกล้ำมีจำนวนเพิ่มขึ้นอีกเล็กน้อยจากคำยืมภาษาต่างประเทศ อาทิ อินทรา จากภาษาสันสกฤต พบว่าใช้ /tʰr/ (ทร - thr), ฟรี จากภาษาอังกฤษ พบว่าใช้ /fr/ (ฟร - fr) เป็นต้น เราสามารถสังเกตได้ว่า กลุ่มพยัญชนะเหล่านี้ถูกใช้เป็นพยัญชนะต้นเท่านั้น ซึ่งมีเสียงพยัญชนะตัวที่สองเป็น ร ล หรือ ว และกลุ่มพยัญชนะจะมีเสียงไม่เกินสองเสียงในคราวเดียว การผันวรรณยุกต์ของคำขึ้นอยู่กับไตรยางศ์ของพยัญชนะตัวแรก

ไวยากรณ์

ภาษาไทยเป็นภาษาคำโดด คำในภาษาไทยจะไม่มีการเปลี่ยนแปลงรูปไม่ว่าจะอยู่ในกาล (tense) การก (case) มาลา (mood) หรือวาจก (voice) ใดก็ตาม คำในภาษาไทยไม่มีลิงก์ (gender) ไม่มีพจน์ (number) ไม่มีวิภัตติปัจจัย แม้คำที่รับมาจากภาษาผันคำ (ภาษาที่มีวิภัตติปัจจัย) เป็นต้นว่าภาษาบาลีสันสกฤต เมื่อนำมาใช้ในภาษาไทย ก็จะไม่มีการเปลี่ยนแปลงรูป คำในภาษาไทยหลายคำไม่สามารถกำหนดหน้าที่ของคำตายตัวลงไปได้ ต้องอาศัยบริบทเข้าช่วยในการพิจารณา เมื่อต้องการจะผูกประโยค ก็นำเอาคำแต่ละคำมาเรียงติดต่อกันเข้า ภาษาไทยมีโครงสร้างแตกกิ่งไปทางขวา คำคุณศัพท์จะวางไว้หลังคำนาม ลักษณะทางวากยสัมพันธ์โดยรวมแล้วจะเป็นแบบ 'ประธาน-กริยา-กรรม'

วากยสัมพันธ์

ลักษณะทางวากยสัมพันธ์หรือการเรียงลำดับคำในประโยคโดยรวมแล้วจะเรียงเป็น 'ประธาน-กริยา-กรรม' (subject-verb-object หรือ SVO) อย่างใดก็ดี ในบางกรณีเช่นในกรณีที่มีการเน้นความหมายของกรรม (topicalization) สามารถเรียงประโยคเป็น กรรม-ประธาน-กริยา ได้ด้วย แต่ต้องใช้คำชี้เฉพาะเติมหลังคำกรรมคำนั้น อาทิ

กรณี	ลำดับคำ	ตัวอย่าง
ธรรมดา (unmarked)	ประธาน-กริยา-กรรม	วัวกินหญ้าแล้ว
เน้นกรรม (object topicalization)	กรรม-ประธาน-กริยา	หญ้านี้ วัวกินแล้ว หรือ หญ้าเนียะ วัวกินแล้ว

ประเทศเวียดนาม (Vietnam) : ภาษาเวียดนาม

ประเทศเวียดนาม (Vietnam)

ภาษา : ภาษาเวียดนาม เป็นภาษาราชการ

ภาษาเวียดนาม (Tiếng Việt, Việt ngữ) เป็นภาษาที่มีวรรณยุกต์ และเป็นภาษาทางการของประเทศเวียดนาม เป็นภาษาแม่ของประชากรเวียดนามถึง 87% รวมถึงผู้อพยพจากเวียดนามประมาณ 2 ล้านคน และรวมถึงชาวเวียดนาม-อเมริกันเป็นจำนวนพอสมควรด้วย ถึงแม้ว่าจะมีการยืมคำศัพท์จากภาษาจีน และเดิมใช้อักษรจีนเขียน แต่นักภาษาศาสตร์ยังคงจัดภาษาเวียดนามให้เป็น ภาษากลุ่มออสโตรเอเซียติก ซึ่งในกลุ่มนี้ภาษาเวียดนามมีผู้พูดมากที่สุด (10 เท่า ของภาษา ที่มีจำนวนคนพูดเป็นอันดับรองลงมา คือ ภาษาเขมร) ในด้านระบบการเขียนของภาษาเวียดนามนั้น แต่เดิมใช้ตัวเขียนจีน เรียกว่า "จื๋อญอ" ต่อมาชาวเวียดนามได้พัฒนาตัวเขียนจีนเพื่อใช้เขียนภาษาเวียดนาม เรียกว่า "อักษรจื๋อโนม" แต่ในปัจจุบันเวียดนามใช้ตัวอักษรโรมันที่พัฒนาขึ้นโดยมิชชันนารีชาวฝรั่งเศส โดยเครื่องหมายเสริมสัทอักษรใช้เป็นวรรณยุกต์

ตระกูลภาษา

ภาษาเวียดนามจัดอยู่ในสาขาเหวียด-เหมื่อง (Viet-Muong) ซึ่งเป็นสาขาหนึ่งในตระกูลภาษามอญ-เขมร (Mon-Khmer) หรือตระกูลออสโตรเอเชียติก (Austroasiatic) ประกอบด้วยภาษาเขมร ภาษามอญ ภาษามุนดา เป็นต้น แต่นักภาษาศาสตร์บางส่วนเห็นว่าควรจัดภาษาเวียดนามให้เป็นอีกสาขาหนึ่ง แยกจากภาษามอญ-เขมร

สำเนียงท้องถิ่น

ภาษาเวียดนามมีสำเสียงท้องถิ่นที่หลากหลาย แต่โดยมากถือว่ามี 3 หลัก ดังนี้

ถิ่นหลัก	ท้องถิ่น	ชื่อในยุคอาณานิคมของฝรั่งเศส
เวียดนามตอนเหนือ	ถิ่นฮานอย, ถิ่นอื่นทางเหนือ: ไฮฟอง และถิ่นระดับจังหวัดจำนวนมาก	ตังเกี๋ย
เวียดนามตอนกลาง	ถิ่นเว้, ถิ่นเหงะอาน, ถิ่นกว๋างนาม	อันนัมสูง
เวียดนามตอนใต้	ถิ่นไซ่ง่อน, ถิ่นแม่น้ำโขง (ตะวันตกไกล)	โคชินไชนา

ภาษาถิ่นเหล่านี้มีน้ำเสียง การออกเสียง และบางครั้งก็มีคำศัพท์ที่แตกต่างไปบ้าง แม้ว่าภาษาถิ่นฮเว้จะมีคำศัพท์ที่แตกต่างค่อนข้างมากจากอื่นก็ตาม วรรณยุกต์ "หอย" และ "งะ" มีความแตกต่างในภาคเหนือ แต่กลืนเป็นวรรณยุกต์เดียวกันในภาคใต้

เสียง "ch" และ "tr" นั้นออกเสียงแตกต่างกันในถิ่นใต้และกลาง แต่รวมเป็นเสียงเดียวในถิ่นเหนือ สำหรับความแตกต่างด้านไวยากรณ์นั้นไม่ปรากฏ

ระบบเสียง

เสียงพยัญชนะ

เสียงพยัญชนะในภาษาเวียดนามมีหน่วยเสียงตามตารางทางด้านล่าง โดยอักษรทางด้านซ้ายเป็นอักษรที่ใช้เขียนแทนหน่วยเสียงนั้น ๆ ในภาษาเวียดนาม อักษรตรงกลางเป็นสัทอักษร และด้านขวานั้นเป็นอักษรไทยที่นิยมทับศัพท์

		ริมฝีปาก	ปุ่มเหงือก	ปลายลิ้นม้วน	เพดานแข็ง	เพดานอ่อน	เส้นเสียง
กัก	ไม่ก้อง	p [p] ป	t [t] ต	tr [tʂ~ʈ] จ	ch [c~tɕ] จ	c/k [k] ก
	ธนิต		th [tʰ] ท
	ก้อง	b [ɓ] บ	đ [ɗ] ด		d [ɟ] ซ
เสียดแทรก	ไม่ก้อง	ph [f] ฟ	x [s] ส	s [ʂ] ซ		kh [x] ค	h [h] ฮ
	ก้อง	v [v] ว	gi [z] ซ	r [ʐ~ɹ] ซ		g/gh [ɣ] ก
นาสิก		m [m] ม	n [n] น		nh [ɲ] ญ	ng/ngh [ŋ] ง
เปิด		u/o [w] ว	l [l] ล		y/i [j] ย

สำเนียงต่างๆของเวียดนาม

รูปแบบ	ค่าเสียงอ่าน	เหนือ	กลางตอนเหนือ	กลาง	ใต้
พยัญชนะต้น	x	[s] ส	[s] ส	[s] ส	[s] ส
	s		[ʂ] ส(ม้วนลิ้น)	[ʂ] ส(ม้วนลิ้น)	[ʂ] ส(ม้วนลิ้น)
	ch	[tɕ] จ	[tɕ] จ	[tɕ] จ	[tɕ] จ
	tr		[tʂ] จ(ม้วนลิ้น)	[tʂ] จ(ม้วนลิ้น)	[tʂ] จ(ม้วนลิ้น)
	r	[z] ซ(ก้อง)	[ɻ] ร(ม้วนลิ้น)	[ɻ] ร(ม้วนลิ้น)	[ɻ] ร(ม้วนลิ้น)
	d		[ɟ] กึ่ง จ กึ่ง ก (ก้อง)	[j] ย	[j] ย
	gi		[z] ซ(ก้อง)
	v[1]	[v] กึ่ง ฟ กึ่ง ว	[v] กึ่ง ฟ กึ่ง ว
ตัวสะกด	c	[k]	[k] ก	[k] ก	[k] ก
	t	[t] ต	[t] ต
	t หลัง e			[k, t] ก/ต
	t หลัง ê			[t] ต	[k, t] ก/ต
	t หลัง i				[t] ต
	ch	[ʲk] จ/ก	[k] ก
	ng	[ŋ] ง	[ŋ] ง	[ŋ] ง	[ŋ] ง
	n	[n] น	[n] น
	n after i, ê			[n] น	[n] น
	nh	[ʲŋ] ญ/ง	[ŋ] ง

เสียงสระ

	หน้า	กลาง	หลัง
สูง	i [i] /-ิ/	ư [ɨ/ɯ] /-ือ/	u [u] /-ู/
กลางสูง	ê [e] /เ-/	ơ [əː/ɤː] /เ-อ/	ô [o] /โ-/
กลางต่ำ	e [ɛ] /แ-/	â [ə/ɤ/ɜ] /เ-อะ/	o [ɔ] /-อ/
ต่ำ	ă [a] /-ะ/ , a [aː] /-า/

เสียงวรรณยุกต์

นักภาษาศาสตร์ได้ศึกษาภาษาเวียดนามและจัดให้อยู่ในภาษาตระกูลออสโตรเอเชียติก เช่นเดียวกับภาษาเขมร ซึ่งเป็นภาษาระบบคำสองพยางค์ (Disyllable) และมีลักษณะน้ำเสียง (Register) เป็นลักษณะสำคัญของภาษา อีกทั้งเป็นภาษาที่ไม่มีระบบเสียงวรรณยุกต์ แต่ภาษาเวียดนามปัจจุบันได้พัฒนาระบบเสียงวรรณยุกต์ขึ้นใช้ เนื่องจากอิทธิพลของภาษาที่มีเสียงวรรณยุกต์ อันได้แก่ ภาษาตระกูลไท (Tai familly) ที่อยู่โดยรอบ และภาษาจีนที่เข้ามาปกครองเวียดนามในขณะนั้น

สระในภาษาเวียดนามนั้น ออกเสียงโดยมีวรรณยุกต์ภายใน (thanh หรือ thanh điệu) โดยวรรณยุกต์ มีความแตกต่างกันที่

• ระดับเสียง
• ความยาว
• น้ำเสียงขึ้นลง
• ความหนักแน่น
• การออกเสียงคอหอย (ลักษณะเส้นเสียง)

เครื่องหมายกำกับวรรณยุกต์นั้น ปกติจะเขียนเหนือหรือใต้สระ (ส่วนใหญ่เขียนไว้เหนือสระ แต่วรรณยุกต์หนั่ง (nặng) เป็นจุดใต้สระ) วรรณยุกต์ทั้ง 6 ในภาษาถิ่นเหนือ (รวมฮานอยด้วย) มีดังนี้

ชื่อ	ลักษณะ	เครื่องหมาย	ตัวอย่าง	ตัวอย่างสระ	ออกเสียง
ngang   'ระดับ'	สูงระดับ ˧	(ไม่มีเครื่องหมาย)	ma  'ผี'	a (วิธีใช้·ข้อมูล)	อา
huyền   'แขวน'	ต่ำตก ˨˩	`	mà  'แต่'	à (วิธีใช้·ข้อมูล)	อ่า
sắc   'คม'	สูงขึ้น ˧˥	´	má  'แก้ม, แม่ (ถิ่นใต้) '	á (วิธีใช้·ข้อมูล)	อ๊า
hỏi   'ถาม'	ต่ำขึ้น ˧˩˧	̉	mả  'หลุมศพ, สุสาน'	ả (วิธีใช้·ข้อมูล)	อ๋า
ngã   'ตก'	สูงขึ้นหยุด ˧˥ˀ	˜	mã  'ม้า (จีน-เวียดนาม), รหัส'	ã (วิธีใช้·ข้อมูล)	อะ-อ๊ะ
nặng   'หนัก'	ต่ำตกหยุด ˧˨ˀ	̣	mạ  'สีข้าว'	ạ (วิธีใช้·ข้อมูล)	อ่า*(เสียงหนัก)

ไวยากรณ์

ภาษาเวียดนามเป็นภาษารูปคำโดดเช่นเดียวกับภาษาจีนและภาษาในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้อื่นๆ ไวยากรณ์เน้นที่การเรียงลำดับคำและโครงสร้างประโยคมากกว่าการผันคำ แสดงการโดยการเพิ่มคำเช่นเดียวกับภาษาไทย ภาษาเวียดนามเป็นภาษาคำโดด แต่ก็มีคำสองพยางค์อยู่เป็นจำนวนมาก การเรียงคำในประโยคเป็น ประธาน-กริยา-กรรม

กาล

ปกติแล้วไม่จำเป็นต้องแสดง โดยทั่วไปอดีตแสดงโดยคำว่า đã ปัจจุบันกาลกำลังกระทำ เติม đang อนาคตเติม sẽ

โครงสร้างแสดงหัวข้อ

เป็นโครงสร้างประโยคที่สำคัญในภาษาเวียดนาม ตัวอย่างเช่น Toi đọc sách này rồi = ฉันอ่านหนังสือนี้แล้ว อาจเรียงประโยคใหม่เป็น Sách này thi toi đọc rồi = หนังสือนี้น่ะฉันอ่านแล้ว (thi เป็นตัวแสดงหัวข้อ)

พหูพจน์

โดยทั่วไปไม่ต้องแสดง ถ้าแสดงจะใช้คำเติมเข้าไปในประโยค เช่น những, các, chúng

ลักษณนาม

ภาษาเวียดนามมีคำลักษณนามใช้แสดงลักษณะของนามเช่นเดียวกับภาษาไทยและภาษาจีน เช่น con ใช้กับสัตว์ cái ใช้กับสิ่งของไม่มีชีวิต คำลักษณนามบางคำอาจใช้ร่วมกันได้ เช่น cái con

คำสรรพนาม

คำสรรพนามในภาษาเวียดนามต่างจากภาษาอังกฤษ คือคำสรรพนามแต่ละคำไม่ได้ถูกแบ่งอย่างชัดเจนว่าเป็นบุรุษที่ 1 2 หรือ 3 ขึ้นกับผู้พูดและผู้ฟัง นอกจากนั้นยังต้องระมัดระวังในการระบุความสัมพันธ์ทางสังคมซึ่งขึ้นกับอายุและเพศ

การซ้ำคำ

พบมากในภาษาเวียดนามซึ่งเป็นการสร้างคำใหม่ ซึ่งมีความหมายต่างไปจากเดิม เช่นเป็นการลดหรือเพิ่มความเข้มของคำคุณศัพท์